Fikri ve sınai haklar, kişilerin yaratıcı ve yenilikçi faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkan eserlerin, buluşların, tasarımların, markaların, coğrafi işaretlerin ve diğer fikri ürünlerin hukuki olarak korunmasını sağlayan haklardır. Fikri ve sınai haklar, eser sahiplerine, buluş sahiplerine, tasarım sahiplerine, marka sahiplerine, coğrafi işaret sahiplerine ve diğer ilgililere, bu haklara konu olan fikri ürünleri belirli bir süre kullanma, yararlanma, devretme, lisanslama, üretme, pazarlama, dağıtma, satma, ithal etme, ihraç etme gibi yetkiler verir. Fikri ve sınai haklar, aynı zamanda bu haklara tecavüz edenlere karşı yasal yaptırımlar uygulanmasını da mümkün kılar.

Fikri ve sınai haklar, Türkiye’de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, Sınai Mülkiyet Kanunu ve Türk Ceza Kanunu gibi kanunlarla düzenlenmiştir. Ayrıca, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler, anayasa, içtihatlar, teamüller, sözleşmeler ve yönetmelikler de fikri ve sınai hakların kaynakları arasındadır. Fikri ve sınai haklar, genellikle iki ana gruba ayrılır: Fikri haklar ve Sınai haklar.

Fikri haklar, ilim, edebiyat, sanat ve müzik eserleri gibi fikir ve sanat ürünlerinden doğan hakları kapsar. Fikri haklar, eser sahiplerine, eserlerini yayımlama, çoğaltma, işleme, umuma iletim, temsil, sergileme, dağıtma, ticari sözleşme yapma gibi haklar tanır. Fikri haklar, aynı zamanda eser sahiplerinin eserlerine ilişkin manevi haklarını da korur. Manevi haklar, eser sahiplerinin eserlerine adının yazılması, eserlerinin değiştirilmemesi, eserlerinin korunması, eserlerinden vazgeçme gibi haklardır. Fikri haklar, ayrıca eser sahiplerine bağlı olan komşu hakları da içerir. Komşu haklar, icracı sanatçıların, yapımcıların, yayıncıların, radyo ve televizyon kuruluşlarının, veri tabanı yapımcılarının, fotoğrafçıların, mimarların, tasarımcıların, gazetecilerin, çevirmenlerin, yorumcuların, eleştirmenlerin, araştırmacıların, eğitimcilerin, bilim insanlarının ve diğer ilgililerin haklarını ifade eder.

Sınai haklar, sanayi ve ticaret alanında ortaya çıkan buluşların, yeniliklerin, tasarımların, markaların, coğrafi işaretlerin ve diğer fikri ürünlerin haklarını kapsar. Sınai haklar, buluş sahiplerine, tasarım sahiplerine, marka sahiplerine, coğrafi işaret sahiplerine ve diğer ilgililere, bu haklara konu olan fikri ürünleri belirli bir süre tescil ettirme, kullanma, yararlanma, devretme, lisanslama, üretme, pazarlama, dağıtma, satma, ithal etme, ihraç etme gibi haklar tanır. Sınai haklar, aynı zamanda bu haklara tecavüz edenlere karşı yasal yaptırımlar uygulanmasını da mümkün kılar.

Fikri ve sınai haklar, kişilerin yaratıcı ve yenilikçi faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkan fikri ürünlerin hukuki olarak korunmasını sağlayan ve bu sayede kişilerin bu faaliyetlerden maddi ve manevi fayda sağlamasını teşvik eden bir hukuk dalıdır. Fikri ve sınai haklar, aynı zamanda toplumsal, ekonomik, kültürel, bilimsel, teknolojik gelişmeye katkıda bulunur. Fikri ve sınai haklar, fikri ürünlerin sahiplerine, kullanıcılarına, devralanlarına, kiracılarına, alacaklılarına, kamuya ve diğer ilgililere hak ve yükümlülükler belirler. Fikri ve sınai haklar, fikri ürünlerin tescili, tespiti, değerlendirilmesi, korunması, vergilendirilmesi, denetlenmesi gibi konuları da kapsar. Fikri ve sınai haklar, fikri ürünlerle ilgili uyuşmazlıkların çözümü için yargısal ve yargısal olmayan yollar sunar. Fikri ve sınai haklar, fikri ürünlerin toplumun yararına, hukukun üstünlüğüne, adalet anlayışına, meslek etiğine uygun olarak işlemesini sağlar.